Üçüncü dönem İstiklal Mahkemeleri ve Erken Cumhuriyet Döneminde “Erkler” arası ilişkiler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2017
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İstiklal Mahkemeleri, savaş koşullarında asker kaçaklarını engellemek üzere kurulmuş, savaş dönemi olağanüstü koşulların bir parçasıdır. Ne var ki barış sağlandıktan ve Cumhuriyet’in ilan edilmesinden sonra da varlığını korumuş ve bu dönemde rejimi koruma işlevi kazanmıştır. Her iki dönemde de mahkemeler, yargı görev yetkisinin, yürütme ile birlikte yasama organında yoğunlaştığı konvansiyonel sistemin bir parçasıdır. Mahkeme üyeleri Meclis tarafından Meclis üyeleri arasından seçilmekte, mahkeme kararları Meclis tarafından onaylanmaktadır, vb. Bu bağlamda, İstiklal Mahkemeleri erkler arası ilişkilerde, yasama organında daha sonra da yürütme organında yargı-yetkisinin yoğunlaşmasına neden olan yapılar haline gelmiştir. Konvansiyonel sistemden parlamenter sisteme geçiş ve dönemin güvenlik temelli siyaseti temelinde yasamada yoğunlaşan yargı yetkisi yürütmeye, Bakanlar Kurulu’na kaymış görünür: İstiklal Mahkemesi kurulmasına karar verme, İstiklal Mahkemesine sevk yetkisi, vb. Bu bağlamda İstiklal Mahkemeleri bu dönemde yürütmeyi yargısal yetkilerle donatarak güçlendiren önemli birer araç haline gelmiştir. Çalışmanın amacı, İstiklal Mahkemeleri ışığında erken Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye’de erkler arası ilişkilerin gelişimini incelemektir. Çalışma kapsamında, 1923’den başlayarak erkler arası ilişkiler ve İstiklal Mahkemeleri, özellikle üçüncü dönem İstiklal Mahkemeleri, 1927 yılında kapatılmalarına kadar izlenmektedir. Çalışmada, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi taramaları kullanılmış; kuramsal çözümleme için TBMM Zabıt Cerideleri ile Gizli Celse Zabıtları ve araştırma / inceleme yazılarından yararlanılmıştır.
The Courts of Independence (İstiklal Mahkemeleri) were established as a part of the “extraordinary conditions” of the war-period in Turkey to prevent desertions. However the Courts were not abolished even after the settlement of the peace and the proclamation of the Republic but maintained to function as guarding the regime. Courts even before or after the Republican regime should be treated as a symbol of the conventional-parliamentary system that the judicial power is concentrated within the legislative power: the members of the courts are nominated and elected by and among the members of the Parliament, court decisions of death penalty are subject to parliamentary approval, etc. In this context, the Courts of Independence causes the jurisdictional power to concentrate in the legislature. However, through the amendment of the governmental system and the security-oriented politics of the period, the judicial power, concentrated in the legislature appears to have shifted to the Council of Ministers: the decision to establish the Independence Court, the authority to refer to the Court of Independence, etc. In this context, the Court of Independence has become an important means of equipping and strengthening the executive with judicial authorities in this period. The main aim of the study is to grasp relation of powers in the light of the Courts of Independence. In the scope of the study, from 1923 onwards, power relations and the Independence Courts, especially the thirdgeneration Independence Courts, were followed until they were closed in 1927. In the study, the records of the Prime Ministry Republic Archives were used; for the theoretical analysis, TGNA Memorandum and Secret Session Memories and research / review were exploited.
The Courts of Independence (İstiklal Mahkemeleri) were established as a part of the “extraordinary conditions” of the war-period in Turkey to prevent desertions. However the Courts were not abolished even after the settlement of the peace and the proclamation of the Republic but maintained to function as guarding the regime. Courts even before or after the Republican regime should be treated as a symbol of the conventional-parliamentary system that the judicial power is concentrated within the legislative power: the members of the courts are nominated and elected by and among the members of the Parliament, court decisions of death penalty are subject to parliamentary approval, etc. In this context, the Courts of Independence causes the jurisdictional power to concentrate in the legislature. However, through the amendment of the governmental system and the security-oriented politics of the period, the judicial power, concentrated in the legislature appears to have shifted to the Council of Ministers: the decision to establish the Independence Court, the authority to refer to the Court of Independence, etc. In this context, the Court of Independence has become an important means of equipping and strengthening the executive with judicial authorities in this period. The main aim of the study is to grasp relation of powers in the light of the Courts of Independence. In the scope of the study, from 1923 onwards, power relations and the Independence Courts, especially the thirdgeneration Independence Courts, were followed until they were closed in 1927. In the study, the records of the Prime Ministry Republic Archives were used; for the theoretical analysis, TGNA Memorandum and Secret Session Memories and research / review were exploited.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
İstiklal Mahkemeleri, Erkler Ayrılığı, Yasama-Yürütme-Yargı, Güç Yoğunlaşması, Yargı Bağımsızlığı, Yürütme Erki / Gücü, Erken Cumhuriyet Dönemi, The Court of Independence, Separation of Power, Executive-Legislative-Judicial Branch, Concentration of Power, Judicial Independence, Executive Power, Early Republican Era in Turkey
Kaynak
AURUM Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
2
Sayı
1
Künye
Uçar, A. Y., & Dik, E. (2017). Üçüncü dönem İstiklal Mahkemeleri ve erken Cumhuriyet Döneminde" erkler" arası ilişkiler. Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 1-29.
