Niyazi Berkes’in çağdaşlaşma tasarımında hegelyan ilerleme ve tarihin sonu: ‘Türkiye’de Çağdaşlama’yı yeniden okumak
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Niyazi Berkes’in Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. yılında yayınlanan eseri “Türkiye’de Çağdaşlaşma”,
esas olarak 17. yüzyıldan 20. yüzyıl başında çözülüşüne kadar Osmanlı İmparatorluğunu ele alan bir tarih
çalışmasıdır. Berkes’in çalışmasını benzeri Osmanlı tarihi çalışmalarından ayıran önemli bir özelliği Berkes’in
tarih anlayışıdır. Berkes kendisinden önce gelen geleneksel tarih yazımından farklı olarak Osmanlı tarihinin
gelişmelerini bir kırılma veya bozulma olarak değil, Türkiye Cumhuriyeti’ne gidişin ön koşuları olarak ele
almaktadır. Başka bir ifadeyle tarih Türkiye Cumhuriyeti’ne varmak üzere ilerlemiştir. İlerlemeci tarih
anlayışının tipik bir ifadesi olan bu yaklaşım, tarihi Prusya Devleti’ne doğru ilerleyen ve burada son bulan bir
olgu olarak elen Hegel’in yaklaşımıyla önemli benzerlikler taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı Berkes’in
“Türkiye’de Çağdaşlaşma” eserinden yola çıkarak Berkes ve Hegel’in tarih yazımlarını ilerlemeci tarih anlayışı
çerçevesinde incelemektir. Bu bağlamda öncelikle her iki düşünürün tarih tasavvurunun temel referans noktası
olarak görülen ilerleme düşüncesinin incelenmesinin ardından her iki düşünürün tarih tasavvurları ayrı ayrı
analiz edilerek son aşamada aradaki benzerlik ve/veya farklılıklar üzerinden bir çıkarıma ulaşılması
amaçlanmaktadır. Bu bağlamda Niyazi Berkes’e dair analiz, diğer eserlerini ve bu eserlerde ortaya koyduğu
fikirleri de göz ardı etmeden, “Türkiye’de Çağdaşlaşma” (Berkes, 2014) eserine dayanırken (Berkes, 2014),
Hegel analizinde esas olarak Philosophy of History’den (Hegel 2001) yararlanılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Niyazi Berkes, Hegel, İlerleme, Türkiye’de Çağdaşlama, Kemalist Cumhuriyet
Kaynak
Ankara Üniversitesi SBF Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
75
Sayı
4
Künye
Ereker, F., Özer, U. (2020). Niyazi Berkes’in çağdaşlaşma tasarımında hegelyan ilerleme ve tarihin sonu: ‘Türkiye’de Çağdaşlama’yı yeniden okumak. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(4), 1417 - 1441.
